Η συμβατότητα και τα κίνητρα του σχετίζεσθαι

 Όταν μιλάμε για τη σχέση ενός ζευγαριού, η οποία βρίσκεται σε ένα τέλμα και είναι πλέον δυσλειτουργική, αξίζει να γυρίσουμε πίσω, στην αρχή και να θυμηθούμε τα κίνητρα που μας ώθησαν προς τη δημιουργία αυτής της σχέσης. Τι ζητάμε από κάποιον όταν τον πλησιάζουμε; Να τον γοητεύσουμε - σαγηνεύσουμε; Να τον κατακτήσουμε; Να συνδιαλλαγούμε σε κάποιο επίπεδο (ψυχικό, διανοητικό, συναισθηματικό) και αν ναι, έχουμε τις ίδιες ικανότητες ώστε να μπορεί να συμβεί αυτό; Έχουμε τις ίδιες αντιλήψεις; Την ίδια φιλοσοφία; Τις ίδιες πεποιθήσεις και προσδοκίες;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα κίνητρα που μας φέρνουν κοντά με τον άλλον άνθρωπο είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, βασίζονται πάνω σε διαστρεβλωμένες αντιλήψεις, ενδοβολές ή κατά τον Young, σε πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα. Σχήματα που έχουν ως υλικά την εγκατάλειψη, την συναισθηματική στέρηση, την ανεπαρκή αυτονομία ή αντίθετα τη δικαιωματικότητα, τη μεγαλομανία, την αυστηρή αυτοπειθαρχία, την ανάγκη να μην υπάρχουν εντάσεις που τελικά οδήγησε σε μια σχέση χωρίς παλμό, σαν ευθεία γραμμή κλπ.

Όταν ακόμα δε γνωρίζουμε τον άλλον καθόλου, αλλά αισθανόμαστε μια περίεργη οικειότητα, αυτή η οικειότητα είναι πολύ πιθανό να προκύπτει από ένα βλέμμα, μια μυρωδιά, ένα άγγιγμα κ.α. Είναι το ίδιο απορριπτικό βλέμμα που κάποιος μπορεί να εισέπραττε από μικρό παιδί και παρόλο που τον πλήγωνε, ταυτόχρονα τον κινητοποιούσε να μπει στην προσπάθεια για αποδοχή ή το βλέμμα θαυμασμού που έμαθε να αποζητά ως εξωτερική επιβεβαίωση ή το βλέμμα που του υποσχόταν φροντίδα και μητρική περιποίηση ή το μεγάλο σπίτι και ακριβό αυτοκίνητο που σύμφωνα με τις ενδοβλημένες αξίες και στάνταρ υποσχόταν έναν πετυχημένο άνδρα και γάμο.

Έτσι, με αυτό τον τρόπο, ίσως ξεκίνησε η σχέση και παράλληλα μαζί της ξεκίνησε μια παράδοση σε αυτό το σχήμα ή μοτίβο, που είναι τόσο γνωστό και οικείο και προσφέρει μια εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς. Μια "ασφάλεια" που όμως δεν θα καλυφθεί και δεν θα αναπτύξει ούτε τα δύο μέρη του ζευγαριού ξεχωριστά αλλά ούτε και τη σχέση τους, γιατί στην πραγματικότητα έχουν σχετιστεί τα δυσλειτουργικά τους σχήματα και όχι οι βαθύτεροι εαυτοί τους.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, σε αυτές τις περιπτώσεις, τα πραγματικά κίνητρα που θα έπρεπε να έχουν υποκινήσει τη δημιουργία της σχέσης στο τότε, στην αρχή της, έρχονται να εξεταστούν πολύ αργότερα, όταν είναι πλέον εμφανές το μπλοκάρισμα αυτής και μαζί να επανεξεταστεί σε άλλο επίπεδο και η συμβατότητα αυτών των δύο ανθρώπων. Για να μπορεί να υπάρξει γόνιμο έδαφος ως προς την αλλαγή του ζευγαριού, θα πρέπει να μπορούν να δουλευτούν και να διερευνηθούν 3 χαρακτηριστικά σε 3 επίπεδα, του ενός, του άλλου και της ίδιας της σχέσης. Τα τρία αυτά χαρακτηριστικά είναι η ανάγκη, τα κίνητρα και η επιθυμία. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως, στους παράγοντες που θα εξετάσει το ζευγάρι πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και το υποστηρικτικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί γύρω του. Τι υποστηρίζει το περιβάλλον; Οι φίλοι, οι παρέες, η οικογένεια μήπως είναι συνδεόμενοι άμεσα ή έμμεσα υποστηρικτικά ως προς τα δυσλειτουργικά σχήματα του ζευγαριού; Μήπως αν εγώ μέσα στη σχέση μου χρησιμοποιούμαι ή εγκαταλείπομαι ή στερούμαι φροντίδας αυτό κουμπώνει τέλεια με τη φίλη μου ή με ένα άλλο ζευγάρι που ακολουθεί το ίδιο μοτίβο και αυτό δρα ανασταλτικά ως προς την αλλαγή; Η αν εγώ εξουσιάζω, χειρίζομαι είμαι κακοποιητικός ή δεν είμαι πιστός μήπως ο κουμπάρος, ο θείος ή ο πατέρας που είναι κοντά μου, κινούνται γύρω από τις ίδιες συμπεριφορές και αυτό έχει ως αποτέλεσμα εγώ να ενισχύω και να διαιωνίζω το δυσλειτουγικό μου κομμάτι;

Μπορώ να συναναστραφώ με ένα περιβάλλον πιο υγιές και να ενταχθώ σε αυτό ή το γεγονός ότι είμαι πολύ μακριά από αυτό το πρότυπο θα με κάνει να απορρίψω αυτή την ευκαιρία και να επιστρέψω δριμύτερος στην "ασφάλεια" μου; Σε περίπτωση χωρισμού μπορώ πια να σχετιστώ με διαφορετικό τρόπο; Μπορώ να αναγνωρίσω σε κάποιον υγιή χαρακτηριστικά και να τον πλησιάσω; Τι θα γίνει όταν ενεργοποιηθεί η "ατίθαση" 17 χρονη μέσα μου, που ελκυόταν από "γοητευτικά - κακά" αγόρια που όμως οδηγούσαν συνεχώς σε καταστροφή; Θα μπορέσει να ξεπεράσει η ίδια 17χρονη τον εαυτό της όταν έρθει κοντά με κάποιον που αρχικά θα της φανεί βαρετός, γιατί δεν θα της προκαλεί την έξαψη του παραβατικού γόη; Το "εγκαταλελειμμένο" παιδί μέσα μου, θα αντέξει να εγκαταλείψει τις δυσλειτουργίες και τη μαθημένη "αναξιότητα" που η συμφιλίωση τόσο καιρό μαζί της μοιάζει γλυκιά και οικεία;

Όλα αυτά είναι περιοχές προς ενδοσκόπηση και θεραπεία τόσο στο ζευγάρι όσο και ατομικά ως προς την αλλαγή του σχετίζεσθαι με τον εαυτό αλλά και τους άλλους.

Βιβλιογραφία 

Shapiro, R. (2019). Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις στις καταστάσεις του Εγώ. Εκδόσεις Κάθεξις.

Young, J., Klosko, S.J., Weishaar, M. (2013). Θεραπεία σχημάτων. Ένας οδηγός για τον θεραπευτή. Εκδόσεις Πατάκη

Young, J., Klosko, S.J. (1996). Ανακαλύπτοντας ξανά τη ζωή σας. Εκδόσεις Πατάκη.